Ryzyko.pl >> Dawne artykuły >> Reasekuracja >> Sekurytyzacja

Sekurytyzacja ryzyka katastrof naturalnych, pochodne i hybrydy (praca nagrodzona w konkursie www.ryzyko.pl)

Uwaga!

Jest to część prowadzonego przeze mnie dawniej, starego serwisu ryzyko.pl. Znaczna część informacji na tej stronie może więc być już nieaktualna a nawet fałszywa.

Z drugiej strony czasem można przekonać się jakie były przewidywania i plany, a jak potoczyła się rzeczywistość..

Marcin Z. Broda

AKADEMIA EKONOMICZNA
WYDZIAŁ EKONOMII

Krzysztof Lizak

SEKURYTYZACJA RYZYKA KATASTROF NATURALNYCH

POCHODNE I HYBRYDY

Praca magisterska
napisana pod kierunkiem
Prof. dr hab. Andrzeja Szopy

Kraków 2000

SPIS TRE¦CI

Rozdział I
Ryzyko katastrof naturalnych
1. Analiza ryzyka katastrofalnego
2. Ryzyko katastrofalne, a sektor ubezpieczeniowy
3. Rynek reasekuracji
4. Dwie dekady i huragan

Rozdział II
Alternatywny transfer ryzyka
1. Konwergencja finansów i ubezpieczeń
2. Alternatywny transfer ryzyka - ART
3. Sekurytyzacja
4. Rozwój cat sekurytyzacji
5. Tendencje rozwoju ART

Rozdział III
Instrumenty katastrofalne
1. ILS
2. Cat obligacje
3. Cat bond option
4. Cateput
5. Warunkowe noty nadwyżkowe - CSN
6. Cat swapy
7. Catex - globalny system redystrybucji ryzyka

Rozdział IV
Cat opcje
1. Cbot - opcje PCS
2. Zastosowania dla sektora ubezpieczeń
3. Zastosowania dla inwestorów
4. Przykłady
5. Studium przypadku
6. Bcoe - opcje GCCI
7. Homogenizacja ryzyka

Rozdział V
Nowe aktywa, nowe narzędzia hedgingu
1. ILS - nowa klasa aktywów
2. Ryzyka ILS
3. Rynek tradycyjny vs. ART
4. Przyszłość

Załącznik

Literatura

Spis tabel i rysunków

WSTĘP

Arystoteles powiadał, że świat składa się z czterech podstawowych żywiołów - wody, powietrza, ziemi i ognia. Zawdzięczamy im życie, ale od niepamiętnych czasów niosą też zniszczenie, kształtując oblicze Ziemi i wpływając na ewolucję ludzkości. Naturalne katastrofy, są przejawem życia naszej planety i najlepszym dowodem na zagrożenia obecne w przyrodzie. Wygląda jednak na to, że ewolucja planety idzie w parze z ewolucją człowieka, a globalne zmiany klimatyczne nie są już złowieszczym proroctwem, lecz twardą rzeczywistością. Tak jak postęp technologiczny pozwolił na zwiększenie tempa naszego życia, tak liczba katastrof naturalnych wzrasta z każdym rokiem. Tempo życia nie jest jednakże jedynym następstwem ewolucji człowieka, innymi są bogactwo narodów i nowoczesne systemy ochrony przed zjawiskami przyrody. Z tego też powodu każda katastrofa wywołuje obecnie mniej ofiar śmiertelnych niż przed wiekami, wzrastają jednak szkody finansowe. Koszty będące następstwem katastrof stanowią coraz większe zagrożenie dla przetrwania firm działających w sektorze ubezpieczeniowym. Warto zwrócić uwagę, że trzy największe jak dotąd katastrofy uderzyły w relatywnie drugorzędne rejony - trzęsienie ziemi nawiedza Kobe, nie Tokio, huragan Andrew jedynie zahacza Florydę nie niszcząc najdroższych własności, trzęsienie ziemi Northridge ma swoje epicentrum daleko od Los Angeles. Nie bez podstaw specjaliści przewidują pojedyncze katastrofy ze stratami sięgającymi 30% kapitału całej branży ubezpieczeń. "Mega-katastrofa" jak trzęsienie ziemi 8,5 w skali Richtera w centrum Los Angeles lub huragan kategorii 4 uderzający w Miami czy Long Island - Nowy Jork może kosztować sektor 50-100 mld USD.

Kwota ta stanowi jednak niewielką część kapitału przepływającego dziennie przez rynki finansowe.

Historia ekonomii, a w szczególności rynków finansowych pokazuje wynalazki, które rozwiązywały w innowacyjny sposób problemy społeczne. Wynaleziono opcje i kontrakty futures na towary, aby pomóc farmerom i ich klientom zabezpieczać się przed ryzykiem zmienności cen towarów rolniczych.

Kiedy instytucje udzielające kredytów hipotecznych potrzebowały dodatkowego kapitału, aby finansować swoją działalność, rynek finansowy stworzył MBS (mortgage-backed securities - instrumenty zabezpieczone hipoteką).

Pozwoliło to bankierom hipotecznym pakować razem indywidualne pożyczki, aby następnie sprzedawać części pakietów inwestorom instytucjonalnym i indywidualnym.

Problem finansowania ryzyka katastrofalnego ma wiele wspólnego z poprzednimi sytuacjami, które rozwiązane zostały przy udziale rynku finansowego.

Tak jak pożyczkodawcy, firmy ubezpieczeniowe potrzebują dostępu do dodatkowego kapitału. Tak jak farmerzy i nabywcy towarów rolniczych, ubezpieczyciele potrzebują zabezpieczyć ryzyko.

To właśnie rynki finansowe mogą zapewnić sektorowi ubezpieczeń dostęp do dużo większej pojemności finansowej, niż kiedykolwiek była możliwa. Rynki finansowe mogą stać się dla branży ubezpieczeń lepszym narzędziem rozpraszania ryzyka, niż kiedykolwiek było dostępne.

Konwergencja rynków finansowych i ubezpieczeniowych - przynosząca nową terminologię CAT obligacji czy alternatywnego transferu ryzyka - jest jednym z najbardziej ekscytujących i znaczących tendencji, które pojawiły się w sektorze finansowym, w ostatniej dekadzie XX wieku. Włączone w to banki inwestycyjne, reasekuratorzy, ubezpieczyciele i brokerzy rozwijają umiejętności wykorzystywane dotychczas w ich odrębnych biznesach jak underwriting ryzyka ubezpieczeniowego oraz emisja i trading instrumentów finansowych. Innowacyjna klasa instrumentów ubezpieczeniowych (insurance-linked securities - ILS) ustanowiła nowe podłoże dla rynku ubezpieczeń i finansowego.

Łącząc te rynki, ILS dostarczają dodatkowe źródło pokrycia ryzyka katastrof, konkurencyjne cenowo do tradycyjnego rynku oraz potencjalnie zwiększają jego pojemność. Co więcej nowe sposoby transferu ryzyka ubezpieczeń obniżą zmienność cyklu ubezpieczeniowego dyscyplinując ceny. Ceny mogą wzrastać po dużych katastrofach lecz nie w takim stopniu jak obserwowany dotychczas. Dni dużych cykli i skrajnie dochodowych możliwości przejmowania ryzyka wydają się zbliżać do końca. Konkurencja ze strony pojemności wkracza do sektora ubezpieczeń i reasekuracji, tak jak wkroczyła do każdej innej sfery usług finansowych. Jeśli firmy sektora ubezpieczeń chcą przetrwać w tym świecie, muszą zredukować koszt kapitału. Trading ryzykiem katastrof poprzez instrumenty finansowe ułatwi - nawet wymusi - te zmiany. Choć rozmiar rynku ILS nie jest ciągle imponujący, efekt jego istnienia dla branży ubezpieczeń można traktować analogicznie do sił rządzących globalną gospodarką. Wielkość wydobycia ropy naftowej w krajach arabskich wpływa na ceny paliwa w USA, mimo iż głównym dostawcą Ameryki są Meksyk i Wenezuela.

Siły te mogą oddziaływać także w sposób negatywny, wywołując efekt domina w przypadku kryzysów walutowych. Azja, Rosja, a następnie Brazylia długo pozostaną w pamięci zaangażowanych w "emerging markets" inwestorów, a rynek finansowy ciągle poszukuje nowych sposobności dywersyfikacji portfeli. Intuicyjnie można oczekiwać, że pojawianie się katastrof i wielkość strat z nimi związanych nie są skorelowane ze zmianami kursów akcji, walut, stóp procentowych oraz innych wielkości ekonomicznych. Dodając ryzyko katastrofalne do inwestycji można uzyskać korzystniejszą relację zysk/ryzyko i przesunąć portfele bliżej "efektywnej granicy".

Łącząc rynek ubezpieczeń i finansowy, ILS stworzyły wcześniej niedostępne możliwości inwestycyjne i pozwoliły na udział w rynku inwestorom niezwiązanym bezpośrednio z ubezpieczeniami. Sekurytyzacja obejmująca coraz większą ilość branż pozwala na bezpośredni przepływ kapitału z rynków finansowych, do obszarów zapotrzebowania na niego. Te czynniki decydują o ewolucji międzynarodowych finansów oraz zbliżania do nich innych sektorów gospodarki. Rynek ubezpieczeń jest jednym z pierwszych przykładów nadchodzących zmian.

Sukces nowego rynku będzie ostatecznie zależał, nie tylko od jego wielkości, ale także od stopnia poprawy efektywności sektora ubezpieczeń i reasekuracji. Aby to osiągnąć niezbędna jest strona popytowa czyli inwestorzy przyjmujący ryzyko katastrofalne. Celem pracy jest zbadanie atrakcyjności rynku ILS, dla obu niezbędnych stron każdej transakcji gospodarczej czy finansowej - strony podaży reprezentowanej przez cedentów ryzyka (sektor ubezpieczeń) oraz strony popytowej czyli rynek finansowy.

Praca jest podzielona na dwie zasadnicze części - w pierwszej omawiam ryzyko katastrof naturalnych oraz efekt zjawiska konwergencji sektorów. Druga stanowi szczegółową analizę instrumentów ILS, z punktu widzenia ubezpieczycieli i inwestorów, przy czym ostatni piąty rozdział ma charakter podsumowujący.

W załączniku przedstawione są ponadto wszystkie transakcje zawarte na nowym rynku.

Rozdział I
Ryzyko katastrof naturalnych

1. Analiza ryzyka katastrofalnego
2. Ryzyko katastrofalne, a sektor ubezpieczeniowy
3. Rynek reasekuracji
4. Dwie dekady i huragan